Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja – porodična penzija

Pravo na porodičnu penziju mogu ostvariti članovi porodice :
1) umrlog osiguranika koji je navršio najmanje pet godina staža osiguranja
ili najmanje deset godina penzijskog staža ili ispunio uslove za starosnu ili invalidsku penziju ;
2) umrlog korisnika starosne ili invalidske penzije.
Ako je smrt osiguranika, nastala kao posledica povrede na radu ili profesionalne
bolesti, članovi njegove porodice stiču pravo na porodičnu penziju, bez obzira na dužinu penzijskog staža osiguranika, odnosno tog lica.

USLOVI ZA PORODIČNU PENZIJU

) ČLANOVI PORODICE KOJI MOGU OSTVARITI PRAVO NA PORODIČNU PENZIJU

Članovi porodice koji, uz ispunjenje zakonskih uslova, mogu ostvariti pravo na porodičnu penziju su:

– bračni drug;

– djeca (rođena u braku ili van braka ili usvojena i pastorčad koje je osiguranik, odnosno korisnik prava izdržavao).

Pravo na porodičnu penziju može, uz ispunjenje zakonskih uslova, ostvariti i razvedeni bračni drug, ako mu je pravnosnažnom presudom dosuđeno pravo na izdržavanje.

2) USLOVI ZA STICANJE PRAVA NA PORODIČNU PENZIJU

Da bi član porodice mogao da ostvari pravo na porodičnu penziju, neophodno je da su ispunjeni:

– uslovi koji se odnose na umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava – takozvani opšti uslovi i

– uslovi koje treba da ispune članovi porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava da bi ostvarili pravo na porodičnu penziju – takozvani posebni uslovi.

Za sticanje prava na porodičnu penziju potrebno je da kumulativno budu ispunjeni i opšti i posebni uslovi.

3) USLOVI KOJI SE ODNOSE NA UMRLOG OSIGURANIKA, ODNOSNO KORISNIKA PRAVA (OPŠTI USLOVI)

Pravo na porodičnu penziju mogu ostvariti članovi porodice:

– umrlog osiguranika koji je navršio najmanje pet godina staža osiguranja ili najmanje deset godina penzijskog staža ili ispunio uslove za starosnu ili invalidsku penziju;

– umrlog korisnika starosne ili invalidske penzije.

Ako je smrt osiguranika ili lica koje je na prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja osigurano za slučaj invalidnosti i tjelesnog oštećenja prouzrokovanih povredom na radu ili profesionalnom bolešću nastala kao posledica povrede na radu ili profesionalne bolesti, članovi njegove porodice stiču pravo na porodičnu penziju, bez obzira na dužinu penzijskog staža osiguranika, odnosno tog lica.

4A) USLOVI KOJI SE ODNOSE NA ČLANOVE PORODICE

a) Uslovi pod kojim udovac ili udovica stiče pravo na porodičnu penziju

Udovica odnosno udovac stiče pravo na porodičnu penziju, ako je:

– do smrti bračnog druga navršio ili navršila 52 godine života;

– do smrti bračnog druga nije navršio ili nije navršila 52 godine života, ali je imao ili je imala navršenih 45 godina života, imaju pravo na porodičnu penziju kada navrše 52 godine života -(ova odredba se primjenjuje od 01.01.2017. godine)

– do smrti bračnog druga ili u roku od jedne godine od dana smrti bračnog druga postao ili postala potpuno nesposobna za rad;

– poslije smrti bračnog druga ostalo jedno dijete ili više djece koja imaju pravo na porodičnu penziju po tom bračnom drugu, a udovac ili udovica obavlja roditeljsku dužnost prema toj djeci. Udovac ili udovica kod kojeg ili koje, u toku trajanja prava po tom osnovu, nastupi potpuna nesposobnost za rad, zadržava pravo na porodičnu penziju dok postoji ta nesposobnost.

Udovac ili udovica koji ili koja, u toku trajanja prava na porodičnu penziju stečenog po osnovu potpune nesposobnosti za rad ili po osnovu vršenja roditeljske dužnosti prema djeci, navrši 52 godine života trajno zadržava pravo na porodičnu penziju.

Pravo na porodičnu penziju ima i udovica kod koje je utvrđena trudnoća, kao i udovica koja je dijete umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava rodila poslije njegove smrti i to pravo joj pripada od dana smrti osiguranika, odnosno korisnika prava.

Ako je dijete mrtvo rođeno ili ako umre prije nego što navrši šest mjeseci života, udovici pripada pravo na porodičnu penziju do isteka šest mjeseci poslije porođaja.

4B) USLOVI KOJI SE ODNOSE NA ČLANOVE PORODICE (POSEBNI USLOVI)

e) Uslovi pod kojim dijete stiče pravo na porodičnu penziju

Dijete stiče pravo na porodičnu penziju i ona mu pripada:

– do navršenih 19 godina života;

– poslije navršenih 19 godina života ako je na školovanju, do završetka školovanja, ali najkasnije do navršenih 24 godine života, ako pohađa fakultet. Izuzetno, ukoliko dijete pohađa fakultet čije je trajanje duže od četiri godine porodična penzija mu pripada do navršenih 25 godina života;

– dok traje nesposobnost za samostalan život i rad, nastala do uzrasta do koga se djeci obezbjeđuje pravo na porodičnu penziju;

– dok traje nesposobnost za samostalan život i rad, nastala poslije uzrasta do koga se djeci obezbjeđuje pravo na porodičnu penziju, a prije smrti osiguranika, odnosno korisnika prava, pod uslovom da ga je osiguranik, odnosno korisnik prava izdržavao do svoje smrti.

Invalidno dijete, u skladu sa propisima o razvrstavanju djece ometene u razvoju, stiče pravo na porodičnu penziju i ona mu pripada od prestanka zaposlenja, odnosno obavljanja samostalne djelatnosti.

Djetetu kome je školovanje prekinuto zbog bolesti pravo na porodičnu penziju pripada i za vrijeme bolesti do navršenih godina života do kojih se pravo na penziju može koristiti po osnovu školovanja, kao i iznad tih godina, ali najviše za onoliko vremena koliko je zbog bolesti izgubilo od školovanja.

5) ODREĐIVANJE VISINE PORODIČNE PENZIJE

Porodična penzija određuje se od starosne ili invalidske penzije koja bi osiguraniku pripadala u času smrti, odnosno od penzije koja je korisniku pripadala u času smrti, u procentu koji se utvrđuje prema broju članova porodice koji imaju pravo na tu penziju, i to:

– za jednog člana 70%;

– za dva člana 80%;

– za tri člana 90%;

– za četiri ili više članova 100%.

Ako pravo na porodičnu penziju imaju bračni drug i razvedeni bračni drug umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava, određuje se jedna porodična penzija u visini koja pripada za jednog člana porodice i dijeli se u jednakim iznosima.

Kao najmanji osnov za određivanje porodične penzije uzima se starosna penzija umrlog osiguranika određena za penzijski staž od 20 godina.

Djeci bez oba roditelja, pored porodične penzije po jednom roditelju, pripada i porodična penzija po drugom roditelju, i to:

– za jedno dijete 20%,

– za jedno dijete 20%,

– tri djeteta 60%,

– za četvoro ili više djece 100% starosne ili invalidske penzije drugog roditelja.

Ako djeci, pored penzije po jednom roditelju, pripada i dio penzije po osnovu drugog roditelja, porodična penzija se određuje kao jedna i njen iznos ne može preći iznos najviše starosne penzije za penzijski staž od 40 godina.

Kada je izdržavanje uslov za sticanje prava na porodičnu penziju, smatra se da je umrli osiguranik, odnosno korisnik prava na penziju izdržavao člana porodice, ako sopstveni prosječni mjesečni prihod člana porodice u prethodnoj godini ne prelazi iznos od 25% prosječne mjesečne zarade u Crnoj Gori u prethodnoj godini. Za ocjenu izdržavanja se ne uzimaju u obzir: novčana davanja po osnovu socijalne i dječije zaštite, novčana naknada za pomoć i njegu, novčana naknada za tjelesno oštećenje, primanja po osnovu nagrada, otpremnina zbog odlaska u penziju, kao i primanja po osnovu učeničkog i studentskog standarda.

6) POKRETANJE POSTUPKA ZA OSTVARIVANJE PRAVA NA PORODIČNU PENZIJU

Postupak za ostvarivanje prava na porodičnu penziju pokreće se na zahtjev člana porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava.

Zahtjev za ostvarivanje prava na porodičnu penziju podnosi se područnoj jedinici Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja Crne Gore na čijem području je umrli osiguranik, odnosno korisnik prava bio posljednji put osiguran.

7) DOKUMENTACIJA POTREBNA ZA OSTVARIVANJE PRAVA NA PORODIČNU PENZIJU

Uz zahtjev za ostvarivanje prava na porodičnu penziju podnosi se sljedeća dokumentacija:

– izvod iz matične knjige umrlih,

– prijava o nesreći na poslu ako je smrt nastupila usljed povrede na radu,

– radna knjižica,

– izvod iz matične knjige rođenih za sve članove porodice za koje se podnosi zahtjev za porodičnu penziju,

– izvod iz matične knjige vjenčanih za udovicu/udovca koja/koji ostvaruje pravo na porodičnu penziju,

– školske potvrde za djecu stariju od 19 godina koja pravo na porodičnu penziju ostvaruju po osnovu školovanja,

– medicinska dokumentacija za članove porodice koji ostvaruju pravo na porodičnu penziju po osnovu potpune nesposobnosti za rad, odnosno nesposobnosti za samostalan život i rad,

– izjava da članovi porodice koji ostvaruju pravo na porodičnu penziju nijesu u radnom odnosu, ne bave se samostalnom djelatnošću i nijesu korisnici neke druge penzije.

Zahtjev za porodičnu penziju možete preuzeti OVDJE

Izvor: Fond PIO CG